Wognum-Nibbixwoud





Het station Wognum-Nibbixwoud is in 1887 geopend aan de spoorlijn Hoorn - Medemblik en ligt ter hoogte van kilometer 6.3. Het station was beveiligd middels afstandsseinen. De beide enkelsporige baanvakken, aansluitend aan het stationsgebied, waren voorzien van telegrafisch blokstelsel (Tgf Bls). Er waren geen blokseinen. Voor het bedienen van de afstandsseinen en wissels was op het perron voor het stationskantoor een Alkmaarder Handeltoestel aanwezig. In het stationskantoor stond het telegraaftoestel voor het uitwisselen van veiligheidstreinberichten met de aanliggende stations. Van 1898 tot 1930 was Wognum ook een eindpunt van de tramlijn naar Schagen. Of en hoe dit gevolgen gehad heeft voor de seininstallaties in Wognum is onbekend. De reizigersdienst op Hoorn - Medemblik is op 1 januari 1936 gestaakt (met nog een korte periode van reizigersdienst aan het begin van de tweede wereldoorlog) en alle seininstallaties en toebehoren zijn snel daarna opgebroken. Het stationsgebouw van Wognum-Nibbixwoud is later in particuliere handen overgegaan.
Vanaf 1968 is de Stoomtram Hoorn - Medemblik begonnen met een museale reizigersexploitatie. De spoorbaan was lange tijd nog eigendom van de NS en het stationsgebouw was in particuliere handen. Omsteeks 2000 veranderde dat. De spoorbaan werd eigendom van de Stoomtram Hoorn - Medemblik en, boven verwachting, was het mogelijk het stationsgebouw te kopen. Het stationsgebouw werd teruggebracht in oorspronkelijke staat en nu was het ook mogelijk de oorspronkelijke perrons te herbouwen en aan seininrichtingen te denken.

Gebruikte afkortingen

Over de werking van deze toestellen verwijzen wij u naar de uitlegpagina.

Post T

Heden



Het bloktoestel van post T Wognum-Nibbixwoud (Foto: J. Notenboom)




Tekening van het bedieningstoestel type Siemens & Halske.



Uitgangspunt was (en is) een zo historisch mogelijk beeld weer te geven. Er is dan ook gekozen om alleen afstandsseinen te plaatsen en alleen de beide uiterste wissels centraal te bedienen. Wel werd gekozen voor een bedieningstoestel welke in het station geplaatst zou worden. Het bedieningstoestel type Siemens & Halske afkomstig van de blokpost Smildevaart was van geschikte grootte. Dit toestel was niet voorzien van wisselhandels, maar had o.a. een bruggrendelhandel.
Het handeltoestel is onherkenbaar verbouwd voor de beveiliging in Wognum. Er zijn wisselhandels ingebouwd en andere handels verwijderd en ook is de linialenkast veranderd. Het bloktoestel doet geen dienst (er was en is immers geen blokstelsel), maar wel zijn de blokknoppen voor blokstelsel A aangepast met bijpassende opschriften. Alleen een lampje "wissel2" doet dienst. Het lampje brand als er geen voertuig op wissel 2 staat. Bevindt zich wel een voertuig op wissel 2, dooft het lampje en zal er tegelijk een schel langzame slag luiden. Als extra veiligheid is in de trekdraad van sein B1,2 ook nog een sper op wissel 2 opgenomen. Dit wissel ligt vrij ver van het station. Bovendien is wissel 2 voorzien van een replica wisselsein HIJSM.
Alle onderdelen van de trekdraadgeleiding: paaltjes, gietstukken, rolletjes en draad is allemaal nieuw gemaakt. Er is wel een kleine voorraad verzameld, maar niet genoeg voor een project als dit. Tevens is de sper een, in staal, gemaakte replica.
In verband met de seizoensgebonden exploitatie is het bedieningstoestel uitschakelbaar. Alleen voor spoor I is het mogelijk beide afstandsseinen veilig te zetten. Kruisen van treinen is dan uiteraard niet mogelijk. Tegelijk veilig zetten voor spoor II is niet mogelijk en veilig zetten voor spoor II is alleen mogelijk als ook de sleutel H3,4 in het toestel aanwezig is.


Oorsprong van het toestel



Het bloktoestel zoals het bij NS dienst deed te blokpost Smildevaart.(Foto: W. Vos)



Het bedieningstoestel heeft van 1969 tot 1978 dienst gedaan als bedieningstoestel van blokpost Smildevaart. Aannemelijk is, dat de brugpost omgebouwd is naar blokpost als onderdeel van het plan reizigersvervoer NS "Spoorslag 70". Dit plan voorzag in meer treinen in regelmatiger tijdvolgorde en dus moesten er hier-en-daar blokposten bij.
Waar het toestel voor 1969 heeft gestaan is onbekend, de frameplaten hebben het jaartal 1941 ingegoten. Het meest waarschijnlijke is, dat het toestel in de oorlog gemaakt is als reparatie van oorlogsschade en bij de modernisering van beveiligingen in de jaren 1960 ergens overbodig werd. Het was toen gebruikelijk, dat deze spullen weer teruggingen naar de centrale werkplaats van het seinwezen, aan de Concordiastraat in Utrecht om opgeslagen te worden in de "Grolsch loods" voor eventueel hergebruik.
In 1978 is het toestel in particuliere handen gekomen. Dit was normaal niet zo goed mogelijk, maar de nieuwe eigenaar was zoon van een spoorman. De partner van de nieuwe eigenaar was er op den duur toch niet zo blij mee en dus moest er een briefje geschreven naar de Stoomtram om, als zij er belangstelling voor hadden, het ding maar op moesten komen halen. Het ophalen had wat kilometers rijden tot gevolg, omdat het toestel inmiddels verspreid was over lokaties in Hoogezand en Harlingen en is toen vervoerd naar mijn werkplaats bij Geldermalsen, waar de ombouw in uitgevoerd.

Met dank aan B. Reinders SHM



terug naar Home Terug naar seinhuizen