Velp



Station Velp is een spoorwegstation in het Gelderse Velp aan de spoorlijn Arnhem – Zutphen bij km. 4.200.
Het station werd geopend op 2 februari 1865.
Het oorspronkelijke stationsgebouw was een standaard stationsgebouw van het type SS vijfde klasse. In 1914 is het middendeel van het gebouw verhoogd.
Het stationsgebouw is in 1973 buiten gebruik gesteld en afgebroken.
Station Velp had voorheen twee seinhuizen. Later bij de aanleg van het automatisch blokstelsel is post I buiten dienst gesteld.


Het stationsgebouw van Velp d.d. 11 september 1959. (Foto: R. Ankersmit)


      

Het baanvak Arnhem - Velp bij km 1,9 bij de overweg in de Van Remagenlaan (links) en het emplacement van Velp met op het middenspoor goederentrein 4738 (Velp - Nijmegen) (rechts) d.d. 16 mei 1959.
(Foto's: R. Ankersmit)



Het emplacement in noordelijke richting met op de achtergrond post T d.d. 2 juli 1955. (Foto: R. Ankersmit)


Gebruikte afkortingen: Blokstelsels: Voor een uitleg over de werking van het geplaatste toestel in post T klik hier.


De emplacementstekening van Velp.


Post T



Tekening van het bedieningstoestel in post T.


De blokkast in Post T is met ingang van 2 maart 1953 vervallen; deze was met de komst van het automatisch blokstelsel en de sloop van post I niet meer nodig. Daarvoor in de plaats kwamen een aantal meldvensters. De blokvensters waren de meldvensters "Blok naar Arnhem" en "Blok naar de Steeg" (later: Rheden Goederenstation). De lichtseinen hadden ook meldvensters. Ook werden de rijwegen d.m.v meldvensters gesignaleerd.
De armseinen zijn vervangen door lichtseinen van het stelsel 1946. De seinen van spoor 2 waren uitgevoerd als dwergsein.

Voor de diverse overwegen waren er diverse bedienplekken. Post T bediende de overweg naast de post en een stuk verderop waar het driesporig was. Beide d.m.v handels in het toestel. Het station had een overpad en een grote overweg naast het station. Beide werden electrisch bediend. Richting Arnhem lagen nog de wachtposten 1b en 1c; de overwegen bij de deze posten werden bediend met windwerken. De wachtposten 1b en 1c en het station moesten aan post T medewerking geven om het sein uit de stand stop te brengen. Wel kon er een rijweg worden ingesteld.
Voor de aankondiging van een trein waren er een tweetal aankondigingen waarbij er een bel en een gele lamp was gemonteerd.

De wissels werden deels electrisch en deels mechanisch bediend. De electrische wissels lagen te ver van de post af. Ze hadden allen zowel een links als rechts grendel. In die tijd waren er nog geen electrische standkoppelingen. Zowel bij trein- als rangeerbewegingen moesten de grendels worden gebruikt.

De wissels 7/8 en 9/10 worden electrisch bediend door het omleggen van krukje 13 of 16 en het drukken van het voetcontact of het draaien van de handgenerator.
De normale stand van de krukjes in de velden 13 en 16 is schuin naar rechts, dan liggen de wissels in de normale stand.
Wanneer krukje 13 of 16 naar rechts ligt en de handels Gr. 7/8 R, Gr. 7/8 L, Gr. 9/10 R of Gr. 9/10 L zijn omgelegd dan liggen deze wissels in de normale stand en zijn deze wissels gegrendeld.
Een omgelegd wissel wordt in de post niet aangegeven; de enige controle is het grendelen van het wissel.

Tijdens het omlopen van de steller geeft de meter het stroomverbruik aan.
Als tijdens het omlopen de zekering door brandt dan bestaat de mogelijkheid dat het wissel niet geheel is omgelopen terwijl de meter op nul staat.
De bediening van de wissels wordt onderstaand beschreven. Als de stroomvoorziening gestoord is dan moet de handgenerator worden gebruikt.
De handelingen bij het gebruik van de handgenerator worden hiervolgend toegelicht: De mechanische wissels hadden geen grendels behalve wissel 3. Deze lag tegen de punt in in de hoofdbaan. Dan dient deze gegrendeld te worden. De andere wissels werden normaal van achteren gereden of lagen in het zijspoor 2.
Het stopontspoorblok was gekoppeld met wissel 1 en bedienbaar d.m.v. een wisselhandel.



Lichtsein 704 bij Velp (km 2.880) d.d. 31 juli 1965.
Bij het sein een L sein dat op 24 mei 1965 in dienst kwam, op die datum het enige L-sein bij een lichtsein volgens het seinstelsel 1946.
(Foto: R. Ankersmit)


Wachtposten


      

Wachtpost 1B bij km 3.185 bij de overweg in de Larensteinselaan (links) en wachtpost 1C bij km 3.697 bij de overweg in de Emmastraat in Velp d.d. 4 juni 1960.
(Foto's: R. Ankersmit)




Tekening van de meld- en bedienpanelen van de wachtposten rond Velp.



De wachtposten 1b, 1c en het station hadden een eigen meldpaneel. Op het paneel zaten aankondigingen door een bel en of lampen. Daarnaast waren er ook noodknoppen voor bij storing.
De handelingen voor het sluiten van de overwegen was vrij eenvoudig;
Van Arnhem (Wp 1b en 1c): Er volgde een aankondiging door de bel (en een lamp die van groen naar geel sprong). Men sloot de overweg d.m.v een windwerk of d.m.v drukknoppen. Voor wachtpost 1c was het zo geregeld dat het automatisch bloksein 703P (tevens voorsein van sein 102) richting Velp rood toonde zolang de overweg open lag. Na het passeren van de trein werden de overwegen weer geopend.
Naar Arnhem (Wp 1b en 1c): Een bel luidde ten teken dat de trein gaat vertrekken. De beide posten sluiten de overweg en drukken beide de knop "Tr. v. Vp naar Ah". Op post T worden de melders "Medew. Wp 1B" en "Medew. Wp 1C" wit. Pas dan kan het sein 104 uit de stand stop komen.
Van of naar Arnhem (Velp station): Een bel luidde ten teken dat er een trein binnen komt of vertrekt. Het station sluit de overwegen en drukt op de knop "Tr. v. Vp naar Ah" of "Tr. v. Ah naar Vp". Op post T wordt de melder "Medew. stat. n. Ah" wit.

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen worden hier beschreven. (bestandsgrootte 385 kB).

Met ingang van 1 november 1966 zijn spoor 2, de wissels 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 en 10 en de seinen 106 en 112 opgebroken; de wachtposten 1b en 1c zijn hernoemd in wachtpost 1 en 2.


De emplacementstekening van Velp na de wijzigingen d.d. 1 november 1966.


Post T



Tekening van het bedieningstoestel in post T na de wijzigingen d.d. 1 november 1966.


Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen worden hier beschreven. (bestandsgrootte 178 kB).

Met ingang van 9 november 1969 is de klassieke beveiliging te Velp vervallen en is dit station een halte langs de vrije baan geworden.

Voor een beschrijving van het station De Steeg / Rheden Goederenemplacement klik hier.

Terug naar Home Terug naar seinhuizen