Roosendaal (NX beveiliging) en klassieke beveiliging (post B)



Het station Roosendaal werd geopend met de ingebruikname van de spoorlijn Antwerpen – Lage Zwaluwe op 23 juni 1854.
Op 3 mei 1855 werden de verbindingen naar Breda en naar Moerdijk geopend (in 1872 verlengd naar Dordrecht – Rotterdam).
Roosendaal behoorde buiten de steden in het westen en midden van Nederland tot de eerste plaatsen die een spoorverbinding kregen en was de eerste stad van Noord-Brabant met een station.

In 1863 kwam de verbinding met Bergen op Zoom tot stand, in 1868-1872 werd de Zeeuwse Lijn verlengd naar Vlissingen.
Het eerste stationsgebouw van Roosendaal was verwant aan de nog bestaande stations van Oudenbosch en Zevenbergen. In 1866 en 1887 werd het met zijvleugels vergroot.

In 1907 werd het gebouw vervangen door het huidige gebouw naar een ontwerp van Daniël Knuttel en George van Heukelom. Naast het stationsgebouw werden in 1907 een locomotievenloods, een seinhuis, een seinbrug en de douaneloods gebouwd. De locomotievenloods bestaat nog als beschermd monument.
In de Tweede Wereldoorlog raakte het stationsgebouw zwaar beschadigd, waarna het in 1949 werd herbouwd onder leiding van Sybold van Ravesteyn. De architect handhaafde het ontwerp uit 1905 grotendeels, maar creëerde wel een nieuw, soberder uitgevoerd entreegebouw.

Vanaf het begin is het station van Roosendaal een belangrijk grensstation tussen Nederland en België.
Sinds de opening van de lijnen naar Rotterdam en Vlissingen is Roosendaal een belangrijk spoorwegknooppunt in het zuidwesten van Nederland.
Van hieruit rijden treinen in de richtingen Rotterdam – Amsterdam, Bergen op Zoom – Vlissingen, Antwerpen – Brussel en Breda – 's-Hertogenbosch – Arnhem.


Het stationsgebouw van Roosendaal.
(Foto: John Bakker)
(bron: www.wikipedia)

Gebruikte afkortingen: Blokstelsels: Alle armseinen zijn uitgerust met rood-witte palen en gelden dus ook voor rangeerbewegingen.

    

Het emplacement in zuidelijke richting gezien vanuit post B (links) en de sporen 1a t/m 3a gezien in noordelijke richting (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)


    

De zuidzijde van het emplacement in zuidelijke richting (links) en de noordzijde van het emplacement in noordelijke richting (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)


    

De goederensporen in zuidelijke richting gezien vanuit post B (links) en de noordzijde van het emplacement in noordelijke richting gezien vanuit post B (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)


    

De seinbrug gezien vanuit post B (links) en de noordzijde van het emplacement in zuidelijke richting gezien vanaf de rangeerheuvel (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)



Het heuvelsein 1 BK d.d. 21 augustus 1981.
Foto: W. Vos)


De emplacementstekening van Roosendaal.
(Klik op de tekening voor een vergroting en scroll dan door tekening)


De beveiliging van het station Roosendaal bestond met ingang van 26 november 1972 uit de posten T en B.

In post T was een NX - tableau geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.
Op het tableau waren de onderstaande extra lampjes geplaatst:
  1. een lampje in het seinsymbool "S 20b":
    in dit lampje kan een geel licht branden.
  2. lampjes in de sporen 8 t/m 12:
    in deze lampjes kan groen licht branden.

In post B was een Siemens & Halske handelinrichting zonder blokkast geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.


Post T

Deze post stond aan de noordwestzijde van het emplacement bij km. 22.750.


Het NX tableau in post T d.d. 21 augustus 1981.
(Foto: W. Vos)


    

Een detail van het NX tableau in post T d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)


Tekening van het NX-tableau.
(Klik op de tekening voor een vergroting en scroll dan door tekening)


Post B

Deze post stond aan de noordzijde van het emplacement bij km. 22.722.

Deze post is bij de indienststelling van de NX-beveiliging blijven bestaan voor de afwikkeling van de rangeerbewegingen waaronder het heuvelen.


Post B d.d. 10 september 1983.
(Foto: Ad Boer)


    

Post B d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)


    

De handelinrichting in post B d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: W. Vos)



Het tableau in post B.
(Foto: Jan van Dalen fotografie)


Tekening van de handelinrichting in post B.
(Klik op de tekening voor een vergroting en scroll dan door tekening)


Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen worden hier beschreven (bestandsgrootte 1.52 mB).

Met ingang van 24 april 1994 is de NX beveiliging vervangen door een EBP beveiliging.

Verplaatsing en renovatie post B.

Post B, ontworpen door spoorwegarchitect ir. G. van Heukelom en gebouwd in 1907, was in 1994 één van de laatste klassieke posten van ons land die buiten dienst werd gesteld.
Na de laatste dienst stond het seinhuis jarenlang ongebruikt tussen de sporen op het Roosendaalse stationsemplacement.
Het gebouw, dat enige tijd na de buitendienststelling op de monumentenlijst werd geplaatst, raakte meer en meer in verval vanwege gebrek aan onderhoud.
Door de ligging te midden van de sporen was het geven van een nieuwe bestemming aan het gebouw, zoals het openstellen voor publiek, niet mogelijk.
Uiteindelijk is besloten om seinhuis B ongeveer 1,5 kilometer te verplaatsen en een nieuwe plek te geven bij de monumentale loods, waar eerder ook al de klassieke seinbrug naartoe was verhuisd.

Op 10 en 11 april 2013 vond de verhuizing plaats, waarbij het 240 ton wegende gebouw op spectaculaire wijze over de weg werd vervoerd naar de nieuwe bestemming.
In de maanden hierna is de post van binnen en buiten volledig gerenoveerd, waarbij de schijvenkelder, deels met behoud van authentieke details, een nieuwe bestemming als kantoorruimte heeft gekregen.
Ook de bovenverdieping is opgeknapt en het bedieningstoestel is volledig behouden gebleven.
Met de verhuizing en renovatie van het seinhuis zijn in totaal 1,8 miljoen euro gemoeid, die door ProRail, de provincie Noord-Brabant, gemeente Roosendaal en stichting BOEi (afkorting voor ‘nationale maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van industrieel erfgoed) gezamenlijk zijn bekostigd.
Na afronding van de renovatie is het seinhuis in november door ProRail aan stichting BOEi overgedragen.
Het is nu voor het publiek toegankelijk en zal op gezette tijden, zoals bijvoorbeeld tijdens Open Monumentendag, worden opgesteld voor geïnteresseerden.

Tekst en foto's: P.P. van Birgelen

      

Post B op de nieuwe locatie d.d. 30 december 2013.


      

Het interieur van post B d.d. 30 december 2013.



Ten zuiden van het station Roosendaal ligt bij km 25,0 de overgang waar de Belgische bovenleidingsspanning van 3000 V overgaat in de Nederlandse bovenleidingsspanning van 1500 V.



De "sluis" bij Roosendaal d.d. 16 augustus 1963.
De borden op de voorgrond geven aan dat vanaf dat punt de stroomafnemers neergelaten moeten zijn, zoals is te zien aan de juist passerende en
links rijdende elektrische locomotief NMBS 122.212 als trein MEP 126 van Essen naar Roosendaal.
Let ook op de bijzondere verlichting van de borden.
(Foto: R. Ankersmit)

Voor een beschrijving van het station Bergen op Zoom klik hier.
Voor een beschrijving van het station Breda klik hier.
Voor een beschrijving van het station Oudenbosch klik hier.


Terug naar Home Terug naar seinhuizen