Haarlem



Op 21 december 2021 zijn een aantal foto's toegevoegd; deze nieuwe foto's zijn te herkennen aan de blauwe beschrijving van de foto's.

Het station Haarlem is het belangrijkste spoorwegstation van Haarlem, gelegen aan de spoorlijn Amsterdam - Rotterdam (de Oude Lijn), de spoorlijn Haarlem - Uitgeest en de spoorlijn Haarlem - Zandvoort.
Het eerste station werd geopend op 20 september 1839, als een van de drie stations van de spoorlijn Amsterdam – Haarlem, de eerste spoorlijn van de HIJSM en tevens de eerste Nederlandse spoorweg (Amsterdam – Halfweg – Haarlem), nu deel van de Oude Lijn.
In Haarlem kwam het eerste station juist buiten de Amsterdamse Poort te liggen. Op deze plaats bevindt zich sinds 1844 het terrein van de Hoofdwerkplaats Haarlem van NedTrain.

In 1842 werd het tijdelijke station even buiten de Amsterdamse Poort vervangen door een station op de definitieve locatie aan de noordkant van de binnenstad. Toen kwam ook de overbrugging van het Spaarne in gebruik. Het is een van de weinige 19e-eeuwse stations in Nederland die binnen een 17e-eeuwse omwalling werden gelegd.
In hetzelfde jaar werd de spoorlijn verlengd van Haarlem naar Leiden. Aanvankelijk was de spoorlijn uitgevoerd in breedspoor, met een spoorwijdte van 1.945 mm. In 1865 werd het spoor versmald tot normaalspoor (1.435 mm). In 1867 kwam de spoorlijn Haarlem - Uitgeest in gebruik. In 1881 kwam de spoorlijn Haarlem - Zandvoort er bij. De tegenover het station gelegen fabriek van Beijnes kreeg in 1891 een spooraansluiting, die in 1952 is vervallen. In 1912 werd station Haarlem aangesloten op de Haarlemmermeerspoorlijnen. Tegelijkertijd kreeg Haarlem een tweede station erbij, station Rijksstraatweg aan de Haarlemmermeerspoorlijnen, dat gesloten werd in 1936. Niet ver daarvandaan werd in 1998 station Haarlem Spaarnwoude geopend.

Het oorspronkelijke stationsgebouw werd in 1906-1908 vervangen door een nieuw gebouw van D.A.N. Margadant aan de nu hooggelegen spoorlijn. Kenmerkend zijn de twee verschillende in- en uitgangsgebouwen en de situering van de wachtkamers en restauratie op het eilandperron. Het is het enige station in Nederland in de Art Nouveau of Jugendstil-stijl, en een van de markantste gebouwen in de stad Haarlem. In het gebouw zijn vele tegeltableaus aangebracht.
Eén van de weinige grote veranderingen sinds de bouw van het stationsgebouw is de aanleg van het derde perron langs spoor 8 in 1953, waarvan de architectuur contrasteert met de rest van het gebouw.


Het stationsgebouw van Haarlem.
(bron: www.stationsweb.nl)


    

Het emplacement in oostelijke richting met op de achtergrond post I d.d. 3 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)


    

Het emplacement in westelijke richting met links achter de goederenwagon en de diesellocomotief post II d.d. 3 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)


    

Het emplacement in westelijke richting (links) en de rangeerstoplantaarns T4 en T5 (rechts) d.d. 3 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)


    

De uitrijseinen E4 en E5 (links) en het emplacement in westelijke richting met links post II (rechts) d.d. 3 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)


    

De seinbrug met de seinen EE ... bij de Zuidelijke Splitsing d.d. 17 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)


Gebruikte afkortingen: Blokstelsels: De beveiliging van het station Haarlem bestond uit de posten T, I, II, Nspl en Zspl.
In post T was een omgebouwd pneumatisch stelknoptoestel geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.
In de posten I en Zspl waren HSM handelinrichtingen 1908 geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.
In post II was een 7-rijig stelknoptoestel (een Bouman toestel) geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.
In post Nspl was een Siemens & Halske handelinrichting geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.

Klik hier om de emplacementstekening van Haarlem te openen (bestandsgrootte 526 kB).


Post T


Deze post stond op het perron tussen de sporen 3 en 6 bij km. 16.882.
In de post waren een omgebouwd pneumatisch stelknoptoestel en een blokkast geplaatst.

    

Het omgebouwde pneumatische stelknoptoestel in post T d.d. 4 april 1965.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)


    

Het omgebouwde pneumatische stelknoptoestel in post T d.d. 22 juli 1976.
(Foto's: W. Vos)


    

Een detail van het omgebouwde pneumatische stelknoptoestel in post T d.d. 4 april 1965.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)


    

De blokkast in post T d.d. 4 april 1965.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)



    

De blokkast in post T d.d. 22 juli 1976.
(Foto's: W. Vos)

Klik hier om de tekening van het toestelaanzicht en de blokkast in post T te openen (bestandsgrootte 267 kB).

Post T bedient behalve de perronseinpalen geen seinen maar verleent uitsluitend toestemming aan de posten I en II voor aankomende en vertrekkende treinen.


Post I


Deze post stond aan de oostzijde van het emplacement bij km. 16.480.
In de post was een HSM handelinrichting geplaatst.

Klik hier om de tekening van de handelinrichting in post I te openen (bestandsgrootte 148 kB).


Post II


Deze post stond aan de westzijde van het emplacement bij km. 17.320.
In de post was een 7-rijig stelknoptoestel (een Bouman toestel) geplaatst.

    

Het meerrijige stelknoptoestel in post II d.d. 4 april 1965 .
(Foto's: J.G.C. van de Meene)


    

Een detail van het meerrijige stelknoptoestel in post II d.d. 4 april 1965.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)



Een close-up van het meerrijige stelknoptoestel in post II d.d. 31 maart 1975.
Op het toestel is een bordje geplaatst i.v.m. de overdracht van dit toestel aan het Spoorwegmuseum.
(Foto: R. Ankersmit)


Klik hier om de tekening van het stelknoptoestel in post II te openen (bestandsgrootte 442 kB).


Post Zspl


Deze post stond aan de zuidzijde van het emplacement bij de aftakking van de verbindingsbaan bij km. 17.887.
In de post was een HSM 1908 handelinrichting geplaatst.


De post Zspl d.d. 31 maart 1975.
(Foto: R. Ankersmit)


    

De westzijde van het emplacement in oostelijke richting gezien vanaf de seinbrug met de inrijseinen zijde Lisse (links) en de sporen tussen het station Haarlem en de post Zspl (rechts) d.d. 21 maart 1960.
(Foto's: R. Ankersmit)



Het emplacement ter hoogte van de post Zspl in noordelijke richting d.d. 16 juni 1956.
De verbindingsbaan was toen nog dubbelsporig.
(Foto: J.G.C. van de Meene)



De sporen tussen de stations Haarlem Goederenstation en Haarlem gezien vanaf de seinbrug met de inrijseinen voor de aansluiting Zspl d.d. 21 maart 1960.
(Foto: R. Ankersmit)




De handelinrichting HSM 1908 in post Zspl d.d. 4 april 1965.
(Foto: J.G.C. van de Meene)


    

Een detail van de handelinrichting HSM 1908 in post Zspl d.d. 4 april 1965.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)


    

Een detail van de handelinrichting HSM 1908 in post Zspl d.d. 4 april 1965.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)


Klik hier om de tekening van de handelinrichting in post Zspl te openen (bestandsgrootte 121 kB).


Post Nspl


Deze post stond aan de noordzijde van het emplacement bij de aftakking van de verbindingsbaan bij km. 1.820.
In de post was een Siemens & Halske handelinrichting geplaatst.


De sporen bij de post Nspl d.d. 21 maart 1960.
(Foto: R. Ankersmit)


Klik hier om de tekening van de handelinrichting in post Nspl te openen (bestandsgrootte 180 kB).

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen worden hier beschreven.(bestandsgrootte 2,62 mB).

Met ingang van 25 mei 1975 is de klassieke beveiliging te Haarlem vervallen en is een NX - beveiliging in dienst gesteld.
In verband met deze wijzigingen is een overzicht van het moderniseringsproject Haarlem verschenen; klik hier om dit te openen.(bestandsgrootte 4,14 mB).

    

    

    


Het interieur van de NX post te Haarlem d.d. 22 juli 1976.
(Foto's: W. Vos)



Voor een beschrijving van het station Santpoort - Noord klik hier.
Voor een beschrijving van het station Halfweg klik hier.
Voor een beschrijving van het station Overveen klik hier.
Voor een beschrijving van het station Haarlem Goederenstation klik hier.


Terug naar Home Terug naar seinhuizen