Assel

Het station Assel ligt aan de spoorlijn Amersfoort - Apeldoorn bij km. 78.066.

Het station Assel was één van de zanderijen van de Nederlandse Spoorwegen. Zand en grind zijn van oudsher twee belangrijke elementen voor de spooraanleg geweest.
Grind kwam uit de Maas bij Linne en voor het zand zijn in de loop der jaren verschillende zanderijen in gebruik geweest.
Andere zanderijen lagen ondermeer in Lunteren, Wezep, Wouw, Mook, Nijverdal, Exlo, Crailo en Maarn.
Vooral vroeger werd hier in grote hoeveelheden zand gedolven, dat diende ter versteviging van de spoorbanen. Treinenvol, die dan nog met mankracht werden volgeladen, werden afgevoerd via het zanderijspoor.
Het werk in de zandgraverij was niet alleen een karweitje voor het spoorwegpersoneel in Kootwijk en Assel. Ook in Garderen en Uddel woonden heel wat mensen, die wat graag een centje wilden verdienen. Toen voor deze eenvoudige mensen een fiets nog een onbekend ding was, kwamen zij wel lopen…. De lonen waren weliswaar laag, maar de armoede was groot.
Door het vele zand, dat werd afgegraven, ontstonden steile wallen, waarin men duidelijk het leem kan zien zitten, dat daar in het zand voorkomt. Wanneer het vroeger veel regende of de sneeuw begon te smelten, dan liep het water met grote kracht de Zanderij in, er ontstonden diepe kloven in de wanden, die soms gedeeltelijk instortten.
Het water was dan niet meer tegen te houden en stroomde over de spoorlijn. Begon het daarna ook nog spoedig te vriezen, dan was Leiden in last.
De rails veranderden in een oogwenk in een ware ijsklomp en met man en macht moest worden gewerkt, om de wissels weer hanteerbaar te maken.

Het voormalige haltegebouw te Assel d.d. 5 augustus 1969.
(Foto: F.J. Hoevenagel)

Een trein van Enschede naar Amsterdam met locomotief NS 1212 d.d. 26 maart 1968.
(Foto: J.C. de Jongh)

De westzijde van het emplacement gezien in westelijke richting met het motorpostrijtuig mP 9221 als trein 23857 (Amsterdam - Hengelo) voor bloemenvervoer d.d. 23 mei 1958.
(Foto: R. Ankersmit)

Periode 1950 - 1965

Gebruikte afkortingen:

Asl = Assel
Apd = Apeldoorn
Ko = Aansluiting onderstation Kootwijk
Sto = Stroe
82 = Blokpost 82 (richting Apeldoorn)

Blokstelsels:

Assel - Stroe = Blokstelsel III
Assel - Apeldoorn (blokpost 82) = Blokstelsel III

De beveiliging van het station Assel bestond uit de posten T en I.
Post I was normaal niet bemand en was alleen in gebruik bij treinverkeer van of naar Apeldoorn op of van spoor 3.
De normale stand van de toestellen in de posten T en I was zodanig dat er treinverkeer mogelijk was van Apeldoorn op spoor I en naar Apeldoorn van spoor II zonder dat post I bemand was.

In de beide posten waren HSM handelinrichtingen geplaatst; voor een uitleg over de werking van deze toestellen klik hier.

Tussen Stroe en Assel lag een spooraansluiting voor het onderstation bij Kootwijk. Deze was beveiligd d.m.v. een slot op het stop-ontspoorblok en het handwissel. De sleutel zat in het toestel van post T in een sleutelrelaiskastje. Als de sleutel er uit was kon er geen trein uit Stroe vertrekken richting Assel. De machinist van een trein die naar de aansluiting moest rijden kreeg een aantal lastgevingen mee voor de uitrijseinen en verkeerd spoor rijden (linker spoor) en vertrok vervolgens geduwd naar de aansluiting. Bij terugkomst moest hij zich melden voor het inrijsein en mocht pas na toestemming binnen rijden.
Het bijzondere van deze aansluiting was dat de bediening zowel van uit Stroe als vanuit Assel kon plaatsvinden.

De emplacementstekening van Assel in de periode 1950 - 1965.

De wissels 2, 3, 10, 11 en 12 waren voorzien van wisselsperren waarmee wordt gecontroleerd of de wissels geheel in de eindstand liggen.
Deze sperren waren aangebracht in de trekdraden van de toeganggevende seinen; deze seinen konden alleen op voorbijrijden worden gesteld als de wissels in de eindstand lagen.

Post T

De handelinrichting in post T d.d. 23 december 1964.
Foto's: J.G.C. van de Meene)

Tekening van de handelinrichting in post T.

De nabijgelegen overweg werd vanaf het voormalige perron bediend door windwerk.

Een bijzonderheid in post T was de aanwezigheid van een tweetal bellen met langzame slag.
Deze gingen luiden zodra een trein over de geïsoleerde spoorstaaf ter hoogte van de seinen zijde Stroe reed.
Voor elke rijrichting was een aparte bel. De bel bleef luiden zolang de de geïsoleerde spoorstaaf bezet was.

Post I

De handelinrichting in post I d.d. 23 december 1964.
(Foto: J.G.C. van de Meene)

Tekening van de handelinrichting HS, model 1897 in post I.

Post I was normaal niet bemand en was alleen in gebruik bij treinbewegingen van of naar Apeldoorn op of van spoor 3.

Periode 1965 -1967

Met ingang van 11 oktober 1965 zijn de onderstaande wijzigingen in de beveiliging van Assel aangebracht:

Post I is vervallen;
Post T is gewijzigd in een blokpost;
De seinen A², C^v2, C²,C³, B¹, D¹, D³, B^v1, D^v en alle wissels zijn vervallen;
Een nieuw sein B, sein B^v en sein A zijn geplaatst;
Sein A^v2 is gewijzigd in A^v.

De emplacementstekening van Assel vanaf 11 oktober 1965.

Periode 1967 -1968

Met ingang van 1 oktober 1967 zijn de onderstaande wijzigingen in de beveiliging van Assel aangebracht:

Op het baanvakgedeelte Stroe - Assel is tot aan de blokpost Assel automatisch blokstelsel voor dubbel/enkelspoorrijden in dienst gesteld;
De beveiliging van blokpost Assel is aangepast aan dit automatisch blokstelsel;
Voor de rijrichting naar Stroe R.S. is geplaatst het bedienbare lichtsein 824 met voorsein 828 en baak;
Voor de rijrichting naar Stroe L.S. zijn geen bedienbare seinen geplaatst. Als voorsein van het automatische lichtsein 822 doet dienst voorsein 826;
Voor treinbewegingen van Apeldoorn V.S. is geplaatst lichtsein 821 met als voorsein het automatische lichtsein 817. Sein 821 kan niet uit de stand "stop" worden gebracht.
Deze rijrichting kan alleen worden bereden met een lastgeving Verkeerd Spoor;
Sein A is voorzien van een onveiligvaller. Als voorsein van sein A doet dienst het automatische lichtsein 819;
Sein B en de voorseinen Av en Bv met de bijbehorende baken zijn vervallen;
De handbediende overweg is vervangen door een AHOB.

De emplacementstekening van Assel gedurende de periode 1 oktober 1967 t/m 7 april 1968.

Tekening van de handelinrichting in de blokpost gedurende de periode 1 oktober 1967 t/m 6 april 1968.

Met ingang 7 april 1968 is de blokpost Assel opgeheven omdat het automatisch blokstelsel met lichtseinen op het baanvak Apeldoorn - Stroe volledig in dienst kwam.

Voor een beschrijving van het station Stroe klik hier.
Voor een beschrijving van het station Apeldoorn klik hier.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen