Amsterdam CS (NX - CVL beveiliging)

(deel 1)

Het stationsgebouw van Amsterdam CS d.d. 31 maart 1975.
(Foto: R. Ankersmit)

In de eerste deel wordt de NX beveiliging van het station Amsterdam CS en de CVL beveiliging van het baanvak Amsterdam CS - Breukelen besproken.

Op 13 april 1983 heb ik een bezoek gebracht aan het station Amsterdam CS.
Tijdens dit bezoek heb ik onder begeleiding van een NS medewerker de hiervolgende foto's kunnen maken vanaf de middenvoetbrug; deze middenvoetbrug is niet toegankelijk voor het "normale" publiek.

De emplacementstekening van Amsterdam CS.
(Klik op de tekening voor een vergroting en scroll dan door tekening)

Deze beveiliging is in dienst gesteld op 21 april 1974.

Post T

Deze post was gehuisvest in het voormalige stationspostkantoor in het oostelijke gedeelte van het stationsgebouw te Amsterdam CS.

Het NX - tableau d.d. 23 oktober 1976.
(Foto's: W. Vos)

Het tableau in post T.
(Tekening Sven Zeegers).
(Scroll onder in het scherm naar rechts of links om een ander deel van de tekening te zien)

Voor een uitleg over de werking van het geplaatste NX-toestel klik hier.

Er waren nogal een aantal bijzonderheden in de NX-beveiliging van Amsterdam CS.

Bestemmingsknoppen

Bij een rijweginstelling over spoor Y van Amsterdam CS naar Rietlanden of Watergraafsmeer moet de desbetreffende bestemmingsknop worden gedrukt na het drukken van de beginknop en voor het drukken van de eindknop.
De verdere bediening en signalering van deze knoppen is gelijk aan die van "STOP" of "DOOR" knoppen.

Route-knoppen en voorkeursroutes

Op het tableau zijn de gele route-knoppen f, g, h, j,k, l, n, o, p, q, r, s en t aangebracht.
Bij een rijweginstelling van of naar de sporen 2 t/m 15 via één van deze routes moet de desbetreffende routeknop, na het drukken van de beginknop en voor het drukken van de eindknop, gedrukt worden.
Deze rijwegen kunnen uitsluitend tot stand komen als de route-knop is gedrukt.

Voor zover de voorkeurroute niet of niet geheel door de route-knop wordt bepaald, geldt het volgende:

De rijwegen worden indien mogelijk zo gekozen, dat de uitgereden wissels zoveel mogelijk in de + stand liggen.
Hierbij is steeds het laatste uitgereden wissel bepalend.

Bij rijweginstelling

wordt echter gekozen die rijweg waarbij

van spoor	via	naar spoor	wissel	ligt in de stand
2a, 7a	-	21, 22	53 A/B	--
b, c, d, 35 en 36	h	-	27 A/B	--
-	l	14a	121 A/B	--
-	h, j, k, l	12a	125 A/B	--
-	r	11c	249 A/B	--
-	r	8c	257 A/B	--
-	p, q, r	5c	261 A/B	--
53	-	3b	235 A/B	--
70, 71	q	-	321 A/B	--
77	-	72	347 A/B	--

Als deze rijwegen niet tot stand kunnen komen, omdat een wissel in een andere stand is vastgelegd, wordt, zo mogelijk, automatisch een andere rijweg gekozen.

Middenvoetbrugseinen

De middenvoetbrugseinen 2570 en 2572.
(bron: The Signal Page.nl)
Voor de sporen 2a, 2b, 4a, 4b, 5a, 5b, 7a, 7b, 8a, 8b, 10a, 10b, 11a en 13b zijn de middenvoetbrugseinen geplaatst.
De naam dateert uit de tijd dat deze seinen waren opgehangen aan de middelste voetbrug die de twee hoofdseinhuizen van Amsterdam met elkaar verbond.
Inmiddels is die brug verdwenen maar de seinen bestaan nog steeds.
Deze seinen, die rood of wit licht kunnen tonen, tonen normaal rood licht.
De derde lamphouder is afgedekt met een gele driehoek.
Deze seinen maken het mogelijk om kopmakende treinen vlak tegenover elkaar te laten stoppen, dus om de ruimte te benutten die door de kruiswissels in beslag wordt genomen.
Bij het instellen van rijwegen van het desbetreffende spoor naar een ander spoor voorbij de middenvoetbrug tonen deze seinen wit licht.
Deze seinen tonen weer rood licht als de trein het geïsoleerde spoorgedeelte vóór de middenvoetbrug verlaten heeft.

De volgende rijweginstellingen zijn mogelijk:
1. Rijwegen tot aan de middenvoetbrug.
  
  Hiervoor moet:
  De witte stip van de beginknop 132, 136, 142, 146, 152, 156, 162, 166, 172, 176, 182, 186, 186, 192 of 200 omhoog worden gedraaid waardoor;
  1. in de desbetreffende beginknop rood licht gaat branden
  2. de tussen het desbetreffende sein en de middenvoetbrug gelegen wissels in de "+" stand worden gestuurd en vastgelegd worden.
    (Bij rijweginstelling over de sporen 2, 5, 8, 11a en 13b wordt ook het achter de middenvoetbrug gelegen wissel in de "+" stand gestuurd).
  Als de wissels in de juiste stand zijn vastgelegd en het spoorgedeelte tussen het desbetreffende sein en de middenvoetbrug onbezet is, gaat:
  1. het desbetreffende sein geel licht branden
  2. in de desbetreffende beginknop gaat geel licht branden
  3. Op het tableau gaat in het controlelampje van het desbetreffende middenvoetbrugsein rood licht branden.
  Het is mogelijk om van beide richtingen, over hetzelfde spoor, gelijktijdig een rijweg in te stellen tot aan de middenvoetbrug.
  Bij rijweginstelling over de sporen 4, 7 en 10 tot aan de middenvoetbrug is het ook mogelijk om van de andere zijde van de middenvoetbrug een rijweg in te stellen naar het nevenspoor of omgekeerd.
1. Doorijden voorbij de middenvoetbrug.
  
  Voor een doorgaande beweging over de sporen 2a, 2b, 4a, 4b, 5a, 5b, 7a, 7b, 8a, 8b, 10a, 10b, 11a en 13b tot voorbij de middenvoetbrug moeten de seinen op de normale wijze worden bediend,
  waardoor het desbetreffende middenvoetbrugsein wit licht gaat tonen.
  Het controlelampje op het tableau blijft gedoofd.
2. Bewegingen voorbij de middenvoetbrug na binnenkomst tot aan de middenvoetbrug.
  
  Het is niet mogelijk een dergelijke rijweg in te stellen als er een tegengestelde rijweg is ingesteld of als het eerste geïsoleerde spoorgedeelte achter de middenvoetbrug na het uitvoeren van de tegengestelde beweging nog bezet is.
  1. de witte stip van de beginknop van het sein voor de middenvoetbrug omlaag draaien
  2. de desbetreffende eindknop drukken waardoor:
    het desbetreffende sein het seinbeeld "beperkte snelheid" gaat tonen
    het desbetreffende middenvoetbrugsein wit licht gaat tonen en het controlelampje voor het middenvoetbrugsein dooft.

Bediening van de blauwe lichten ( sein 304 SR)

Langs de sporen 2a, 2b, 4a, 4b, 5a, 5b, 7b, 8a, 8b, 10a, 11a en 13b zijn twee blauwe lichten (sein 304 SR) geplaatst.

Deze lampen kunnen worden ontstoken door het drukken van de desbetreffende knop op het tableau, waardoor in deze knop blauw licht gaat branden.
Deze lampen worden gedoofd door het uittrekken van de desbetreffende knop het tableau.

In het beheergebied van de post liggen twee beweegbare bruggen t.w. de draaibrug over de Westerdoks Doorvaart en de drie klapbruggen over de Oosterdoks Doorvaart.
Deze bruggen konden worden geopend nadat de grendelknop op het tableau was gedraaid.
Als gevolg van het intensieve treinverkeer op het baanvak Amsterdam CS - Amsterdam Muiderpoort werden de bruggen over de Oosterdoks Doorvaart alleen 's nachts bediend.

In de periode 28 maart t/m 20 juni 1976 is de CVL beveiliging op het baanvak Amsterdam CS - Breukelen in dienst gesteld; het tableau is toen aanzienlijk vergroot.

Het tableaugedeelte met het westelijk eiland en de perronsporen d.d. 13 april 1983.
(Foto's: W. Vos)

Het tableaugedeelte met het oostelijk eiland en de bruggen over de oostelijke doorvaart d.d. 13 april 1983.
(Foto's: W. Vos)

Het tableaugedeelte met het emplacement Dijksgracht ^(links) en het emplacement Amsterdam Muiderpoort en de aansluiting van de ringbaan richting Watergraafsmeer ^(rechts)d.d. 13 april 1983.
(Foto's: W. Vos)

Het tableaugedeelte met de stations Abcoude ^(links)en Nieuwersluis - Loenen ^(rechts)d.d. 13 april 1983.
Alle seinen te Nieuwersluis - Loenen werken automatisch (de witte knop is naar boven gedraaid).
(Foto's: W. Vos)

Het tableaugedeelte met het station Breukelen d.d. 13 april 1983.
(Foto: W. Vos)

Gedurende de periode 28 maart - 29 oktober 1976 vond het treinverkeer tussen Watergraafsmeer en Abcoude plaats over de oude ringspoorbaan.
De post Duivendrecht Aansluiting was toen nog slechts een overwegpost en er was een tijdelijk wissel 28 en een tijdelijk sein 29 geplaatst.
In het NX toestel was toen een hulptableau voor de bediening van dit tijdelijke wissel en sein geplaatst.

Het treinverkeer tussen Abcoude en Watergraafsmeer vond plaats over het nieuwe spoor.

Het tableaugedeelte met Duivendrecht Aansluiting en het hulptableau voor de bediening van het tijdelijke wissel 28 en het tijdelijke sein 29.
(Foto: W. Vos)

Automatische Verkeersleiding

In 1974 werd een proef gehouden met de elektronische bediening van de beveiliging van de rijwegen.
Dit systeem wordt als eerste in Amsterdam ingevoerd, tegelijkertijd met de NX-beveiliging op 21 april 1974.
Dit systeem was zijn tijd echter ver vooruit, omdat de gebruikte computers te weinig kracht hadden om het treinverkeer soepel af te werken.
Dit had tot gevolg dat de werkdruk van de treindienstleiders toenam terwijl het systeem er was voor ontworpen om de werkdruk van de treindienstleiders te veminderen.
In april 1979 wordt dit systeem buiten gebruik gesteld.

Alle bijzonderheden en mogelijkheden staan hier beschreven.

De VL-post Amsterdam met tegen de wand het NX/CVL-tableau met v.l.n.r. Amsterdam CS, Dijksgracht, Muiderpoort, Duivendrecht en Abcoude d.d. 5 november 1978.
Op de voorgrond de monitoren van de niet functionerende Automatische Verkeersleiding.
De proef met de AVL werd in april 1979 definitief stopgezet.
(Foto: R.P.A. Böing)(©)Stichting NVBS-Railverzamelingen

Blokstelsels:

Amsterdam CS - Singelgracht Aansluiting (sporen a, b, c en d) = Automatisch blokstelsel ingericht voor enkelspoorrijden
Amsterdam CS - Amsterdam Muiderpoort (sporen u, v, w en x) = Automatisch blokstelsel ingericht voor dubbel - enkelspoorrijden
Amsterdam Muiderpoort - Watergraafsmeer post IV (sporen S en T) = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Amsterdam Muiderpoort - Duivendrecht Aansluiting = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Duivendrecht Aansluiting - Abcoude = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Abcoude - Nieuwersluis = Loenen = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Nieuwersluis = Loenen - Breukelen = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Breukelen - Maarssen = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Breukelen - Harmelen Aansluiting = Automatisch blokstelsel voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linkerspoor te rijden
Duivendrecht Aansluiting - Watergraafsmeer post V = Automatisch blokstelsel ingericht voor enkelspoorrijden
Nieuwersluis = Loenen - Uithoorn = geen blokstelsel

Het linker deel van het tableau in post T na de indienststelling van de CVL beveiliging op het baanvak Amsterdam CS - Breukelen.
(Tekening Sven Zeegers).
(Scroll onder in het scherm naar rechts of links om een ander deel van de tekening te zien)

Het rechter deel van het tableau in post T na de indienststelling van de CVL beveiliging op het baanvak Amsterdam CS - Breukelen.
(Tekening Sven Zeegers).
(Scroll onder in het scherm naar rechts of links om een ander deel van de tekening te zien)

Er was sprake van één groot tableau; omwille van de overzichtelijkheid is de tableautekening gesplitst in twee gedeeltes.

Dijksgracht, Amsterdam Muiderpoort en Amsterdam Amstel

De emplacementstekening van het emplacement Dijksgracht en de stations Amsterdam Muiderpoort en Amsterdam Amstel.

Bij de rangeerdienstleider te Dijksgracht was een tableau geplaatst voor de communicatie met post T.

De tekening van het bedieningstableau bij de rangeerdienstleider te Dijksgracht.

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen staan hier beschreven.(bestandsgrootte 687 kB).

Amsterdam Amstel en Duivendrecht Aansluiting

De tekening van het baanvak Amsterdam Amstel - Abcoude.

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen staan hier beschreven.(bestandsgrootte 104 kB).

Abcoude, Nieuwersluis = Loenen en Breukelen

De tekening van het baanvak Abcoude - Breukelen.

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen staan hier beschreven.(bestandsgrootte 649 kB).
Met ingang van 1 maart 1995 is de post gehuisvest in het nieuw gebouwde VLTC-gebouw ten westen van het station; naar een goed Amsterdams gebruik kreeg dit gebouw al snel de bijnaam "De Vliegende Schotel".
Gelijkijdig is het NX - CVL tableau vervangen door een Integra bedieningstoestel en een kijktableau.

De VL-post Amsterdam enkele dagen na de overgang naar het nieuwe VLTC-gebouw d.d. 17 maart 1995.
Van achter naar voren het nieuwe kijktableau van Sloterdijk tot en met Muiderpoort met daarvoor de EBP’s (Elektronische Bedienposten) van de treindienstleiders.
Op de voorgrond de werkplekken van de verkeersleider (links) en de omroep(st)er (rechts). Op de ‘tekentafel’ bij de verkeersleider wordt de spoorbezetting bijgehouden.
(Foto's: R.P.A. Böing)
(©)Stichting NVBS-Railverzamelingen

Met ingang van 7 mei 1999 is de NX - CVL beveiliging van het baanvak Duivendrecht Aansluiting - Breukelen vervallen en is de beveiliging van deze stations een onderdeel geworden van de ProRail Procesleiding Amsterdam.
Met ingang van 23 augustus 2001 is de NX - CVL beveiliging van de stations Amsterdam CS, Dijksgracht en Amsterdam Muiderpoort vervallen en is de beveiliging van deze stations een onderdeel geworden van de ProRail Procesleiding Amsterdam.

Voor een beschrijving van het station Woerden klik hier.
Voor een beschrijving van het station Amsterdam aansluiting Lijnwerkplaats klik hier.

Voor liefhebbers van seinhuissimulaties wordt door Signalsoft Rail Consultancy Ltd. fraaie software uitgebracht waarmee een groot aantal simulaties op de computer kunnen worden nagespeeld.
Van een aantal van deze simulaties zijn demo-versies te downloaden van de site www.shop3.signalsoft.nl.

Terug naar Home

Terug naar seinhuizen