Alkmaar
Station Alkmaar, geopend op 20 december 1865, is een station in de Nederlandse stad Alkmaar in de provincie Noord-Holland.
Het station werd in gebruik genomen met de opening van de spoorlijn Den Helder – Alkmaar. Dit was de tweede door de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) in gebruik genomen spoorlijn, na de spoorlijn Amsterdam - Rotterdam (de "Oude Lijn").
Het was een deel van de door de Staat der Nederlanden aangelegde spoorlijn Den Helder - Amsterdam (staatslijn K), aangelegd in 1865-1878.
Het stationsgebouw van Alkmaar is een van de standaardstations van de Staatsspoorwegen, gebouwd in de jaren zestig van de 19e eeuw. Van de vier nog aanwezige stations van het Type SS derde klasse bevinden de andere drie zich langs de spoorlijn Harlingen - Nieuweschans (staatslijn B). Dit betreft Harlingen (1863), Leeuwarden (1863) en Winschoten (1865).
In tegenstelling tot de stations Harlingen en Winschoten zijn die van Alkmaar en Leeuwarden later grondig verbouwd. In Alkmaar werden in 1879 de beide uiteinden verhoogd. In 1908 zijn ook de vleugels ertussen verhoogd, zodat het hele gebouw twee verdiepingen kreeg. Aan het zuidelijke einde werd een korte aanbouw gemaakt, waardoor het station asymmetrisch is geworden. Voorts is het middengedeelte naar voren uitgebreid. In 1929 kwam ook aan de noordzijde nog een aanbouw tot stand. In de jaren zestig werd het middelste deel van de voorgevel ingrijpend gewijzigd. De stationshal kreeg een grotendeels uit glas bestaande voorzijde die het uiterlijk sterk veranderde.
Het stationsgebouw van Alkmaar.
(bron: www.stationsweb.nl)
Het emplacement in zuidelijke richting met op de achtergrond het stationsgebouw (links) en het emplacement in noordelijke richting (rechts) d.d. 17 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)
Het emplacement in zuidelijke richting met op de achtergrond post III d.d. 17 augustus 1974.
(Foto's: W. Vos)
Sein D 6-8 met een lichtbak welke aangeeft of het sein is bediend voor spoor 6, 7 of 8 (links) en de seinen D1, D2 en D3 (rechts) d.d. 26 februari 1977.
Alle seinen zijn voorzien van een onveiligvaller en voor het sein D3 is een remproefsein geplaatst.
(Foto's: W. Vos)
Het emplacement in noordelijke richting gezien vanuit post II (links) en het vertrek van een trein richting Castricum met links post III (rechts) d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Loc 627 met 2 tweewagenstellen en een vierwagenstel op weg naar de wasinstallatie d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Loc 627 met koppelwagen trekt de stellen door de wasinstallatie d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
Het inrijbordes zijde Heerhugowaard d.d. 17 augustus 1974 (links) en het inrijbordes bordes zijde Castricum d.d. 26 februari 1977 (rechts).
(Foto's: W. Vos)
Het inrijbordes zijde zijde Castricum d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Gebruikte afkortingen:
- Amr = Alkmaar
- Cas = Castricum
- Hwd = Heerhugowaard
Blokstelsels:
- Alkmaar - Castricum = Automatisch blokstelsel met lichtseinen van het stelsel 1954 ingericht voor dubbelspoorrijden
- Alkmaar - Heerhugowaard = Automatisch blokstelsel met lichtseinen van het stelsel 1954 ingericht voor dubbelspoorrijden met de mogelijkheid om beveiligd linker spoor te rijden
- Alkmaar - Warmenhuizen = geen blokstelsel
De beveiliging van het station Alkmaar bestond uit de posten T, I, II, III en IV.
Voor een uitleg over de werking van de geplaatste handelinrichtingen in de posten T, I, II en III klik hier en voor het stelknoptoestel in post IV klik hier.
De emplacementstekening van Alkmaar.
In Alkmaar waren langs de perronsporen perronseinpalen geplaatst.
Het emplacement in noordelijke richting met aan weerszijden van het kruiswissel een perronseinpaal d.d. 11 augustus 1964.
(Foto: R. Ankersmit)
Tekening van de perronseinpaal (Sein 246 en 247 SR 1976).
Links het sein in de stand stop en rechts in de stand voorbijrijden toegestaan.
Post T
Post T stond op het perron.
De handelinrichting in post T d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
De handelinrichting in post T d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Tekening van het toestel in post T.
De vertrekseinlichten werden bediend met de schakelaars 1 t/m 6.
Bijzonder was de aanwezigheid van de twee teruggavevensters.
Deze vensters waren aangebracht om de wachter te "dwingen" om de vensterwisseling met de posten I en IV na het vertrek van een trein naar Heerhugowaard in de juiste volgorde te bedienen.
Voor het vertrek van deze treinen wordt het venster in de velden 33 of 35 vrij (wit) gemaakt door post IV.
Voor treinen naar Heerhugowaard over de sporen a en b maakt T de vensters in de velden 32 en 32b of 34 en 34b wit.
Na het vertrek van de trein wordt het venster in veld 32 of 34 rood gemaakt door post I en bedient post T de vensters 33 of 35 waarna de vensters 32b of 34b weer vrij (rood) worden en de normale toestand weer is hersteld.
Post I
Post I stond aan de noordzijde van het emplacement.
Post I d.d. 17 augustus 1974 (links) en d.d. 26 februari 1977 (rechts).
(Foto's: W. Vos)
De handelinrichting in post I d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Tekening van het toestel in post I.
De uitrijseinen C .. worden electrisch bediend met de krukjes in de velden 16o en 21o .
Post IV
Post IV stond aan de noordzijde van het emplacement; vanuit deze post wordt ook de beweegbare brug over het Noord-Hollands Kanaal en de twee overwegen bediend.
De beweegbare brug over het Noord-Hollands Kanaal d.d. 4 april 1960.
(Foto: R. Ankersmit)
Post IV d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
Het stelknoptoestel in post IV (links) en de blokkast in post IV (rechts) d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Het bedieningstoestel voor de brug over het Noord-Hollands kanaal in post IV d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
Tekening van het stelknoptoestel en de blokkast in post IV.
Post II
Post II stond aan de zuidzijde van het emplacement.
Post II d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
De handelinrichting in post II d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
Tekening van het toestel in post II.
Het sein D 6-8 werd in dubbele trekking met post III bediend en aan dit sein was een lichtbak aangebracht welke aangeeft of het sein is bediend voor spoor 6, 7 of 8 .
Post III
Post III stond aan de zuidzijde van het emplacement.
Post III d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
De handelinrichting (links) en één van de twee blokkasten in post III (rechts) d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
Diverse handels in post III.
Van links naar rechts het handel voor het rangeersein U2, 4 wisselhandels en het handel voor het stop-ontspoorblok St. 77 d.d. 26 februari 1977.
(Foto: W. Vos)
Eén van de twee blokkasten (links) en de sleutel voor het wissel en stop-ontspoorblok 73 (rechts) in post III d.d. 26 februari 1977.
(Foto's: W. Vos)
Tekening van het toestel in post III.
Alle bedieningshandelingen worden hier beschreven. (bestandsgrootte 1.61 mB).
In het jaar 1989 is in het tijdschrift Op de Rails (een uitgave van de NVBS) een sfeerbeschrijving van een dag op het station Alkmaar eind jaren veertig geplaatst; klik hier om deze sfeerbeschrijving te lezen. (bestandsgrootte 5.87 mB).
Met ingang van 28 september 1980 is de klassieke beveiliging te Alkmaar vervallen en is een NX Integra beveiliging in dienst gesteld.
Het Integra toestel in de nieuwe post T (links) en de bedieningsplek voor de omroep en de CTA bakken (rechts).
(Foto's: W. Vos)
Details van het Integra toestel in de nieuwe post T.
(Foto's: W. Vos)
Voor een beschrijving van het station Heerhugowaard klik hier.
Voor een beschrijving van het station Castricum klik hier.
Terug naar Home 
Terug naar seinhuizen